Nerde o eski günler? Çamaşır makinelerinin bir taraftan yıkayan bir taraftan da sıkan modellerinin yoğun olduğu yıllar. Sabun tozu kokulu; deterjan kokulu çamaşır yıkama günlerinin eşsiz makinesi olan merdaneli çamaşır makinesi modelleri adeta bir döneme damgasını vurmaktadır. Orta yaş insanların pek çoğunun hatırlayacağı üzere merdaneli çamaşır makineleri hemen her evde bulunurdu. Titiz ev hanımlarının vazgeçilmez bir beyaz eşyası olarak tanımlanırdı. Hemen hepimiz merdaneli çamaşır makinesini görünce tuhaf bir duygusallığa kapılır gideriz. Çocukluğumuzun cıvıl cıvıl sokakları gelir aklımıza. Sonra merdanelinin harıl harıl çalışması gelir aklımıza. Ardından salçalı ekmek, sokak arasında futbol gelir aklımıza.
Merdaneli çamaşır makinesi deyip geçmeyin; bir dönemin en önemli demir başlarıdır onlar. Şimdilerde hemen her evde tam otomatik çamaşır makineleri bulunuyor. Eskilerde çamaşır makinesine sahip olmak; ev kadınlarının en büyük hayalleri arasındaydı. Çamaşır makinesi dediğimize bakmayın şimdikiler gibi tam otomatik içerisine çamaşırları koyuyorsunuz; sonra da alıyorsunuz, diye düşünmeyin! Bir devrin çamaşır makinelerinin içerisine çamaşırları atardınız. Ardından çamaşır deterjanını doğrudan kıyafetlerin üzerine dökerdiniz. Çamaşırlarınız bir o yana bir bu yana sallana sallana yıkanırdı. En sonunda ise çamaşırları makinenin merdane bölümünden geçirerek alırdınız. Yani şimdikiler gibi sadece düğmeye basıyorsun gerisine karışmıyorsun; yok öyle bir şey!
Merdaneli Çamaşır Makinesinde Çamaşır Sıkmak
Tabi ki çamaşırların yıkanmasından sonra bir de sıkma aşaması vardı. Yani makine çamaşırları yıkıyordu yıkamasına ama sıkma işini makineyle birlikte yapmak zorunda kalıyordunuz. Önce çamaşırlar yıkanırdı; sonra çamaşırlar sıkılırdır. En sonunda da merdanelinin sağ gözüne çamaşırları koyup kuruturdunuz. Yani bir zamanlar makine de olsa çamaşır yıkamak hakikaten esaslı bir işti. Az seyretmedik merdaneli çamaşır makinesi sallana sallana çamaşırları kuruturken. Hatta çoğumuz için bir hobi gibi bir şeydi; merdanelide yıkanan çamaşırları seyretmek.
Tabi merdanelide çamaşır yıkamak her babayiğidin harcı değildi neden mi? O zamanlar merdaneli çamaşır makinesinden kaynaklı çok sayıda kaza haberine de rastlardık. Saçlarını çamaşır makinesinin sıkma bölümüne kaptırandan tutun da elini kolunu kaptıranlara varıncaya kadar. Yani çamaşır yıkamak bir zamanlar tehlikeli sayılabilecek bir uğraş olarak da tanımlanabilirdi. Esasında bütün mesele merdanelinin derdinden anlamaktan geçerdi. Siz merdaneli çamaşır makinesiyle uyumlu çalışırsanız; tabi ki o da size sorunsuz hizmet ederdi.
Merdaneli Çamaşır Makinesinin Ataları Nasıldı?
İlk çamaşır makinesinin icadının 1906 yılı itibariyle ABD’de yapıldığı biliniyor. Alva John Fisher adındaki bir mucit ilk çamaşır makinesini hayata geçiren kahraman olarak karşımıza çıkıyor. O günden bugüne kadar uzanan süreç içerisinde çamaşır makineleri de epey bir yol alıyor. Elbette ki çamaşır makineleri tarihinde merdaneli serilerin yeri hep başka oluyor. Bu sadece ülkemizde değil; hemen dünyanın her yerinde geçerli olan bir durum olarak tanımlanıyor. Zira merdaneli çamaşır makinesi modellerinin kendine has özelliklerinin ön plana çıktığı biliniyor.
Birçoğumuz için merdaneli çamaşır makinesi demek; nostaljik bir anı yığını anlamına geliyor. Pek çoğumuz merdaneli çamaşır makinelerini gördüğümüzde ona dokunmadan alıkoyamıyoruz kendimizi. Çünkü sanki bu makineye dokunmak çocukluğumuza dokunmak gibi tanımlanıyor. Bundan dolayı merdaneli çamaşır makinelerinin günümüz itibariyle çok sayıda farklı format müzede yer aldığı da biliniyor. Tabi kazanla su kaynattıktan sonra içerisine dökülen ve çamaşırları yıkaması için başında beklenen bu makinelerle duygusal bir bağın olması gayet doğaldır. Bundan dolayı bu tip makinelerin müzelerde de yer ediyor olması gayet olağandır. Tabi merdaneliye elveda dedikten sonra otomatik makineye merhaba diyen ev hanımlarının mutluluğu da bir başka oluyor.
